Saudi Aramco ยักษ์ใหญ่ผู้ผลิตน้ำมันของรัฐบาลซาอุดีอาระเบีย ไต่เส้นขอบฟ้าไปแตะระดับบริษัทที่มีมูลค่า 2 ล้านล้านดอลลาร์เป็นบริษัทแรกของโลกไปแล้ว หลังจากราคาหุ้นขยับสูงขึ้นเมื่อปลายสัปดาห์ที่ผ่านมา ถือเป็นการขยับตัวขึ้น 10% ติดกัน 2 วัน จนไปอยู่ที่ราคาหุ้นละ 38.70 ริยัล หรือประมาณ 300 บาท ก่อนปรับตัวลงเล็กน้อย
มูลค่าของ Saudi Aramco ทะยานขึ้นประมาณ 300,000 ล้านดอลลาร์ หรือประมาณ 9,000,000 ล้านบาท ตั้งแต่นำหุ้นออกขายในตลาดหลักทรัพย์ริยาดห์เมื่อวันที่ 9 ธ.ค. อันนับเป็นการเสนอขายหุ้นต่อสาธารณชน (ไอพีโอ) ที่ใหญ่เป็นประวัติการณ์
นอกจากนั้น Saudi Aramco ยังกลายเป็นบริษัทที่มีมูลค่ามากที่สุดในโลก สูงกว่าแอปเปิลที่มีมูลค่าประมาณ 1.2 ล้านล้านดอลลาร์
นักลงทุนรายย่อยที่เข้าซื้อหุ้นของยักษ์ใหญ่น้ำมันแห่งนี้ ส่วนใหญ่หรือ 97% อยู่ในซาอุดีอาระเบียนั่นเอง และหุ้นมากกว่า 75% ที่ขายให้นักลงทุนระดับสถาบัน ก็เป็นบริษัท กองทุน และสถาบันภาครัฐของซาอุดีอาระเบีย
ตัวเลข 2 ล้านล้านดอลลาร์นับว่าเป็นไปตามที่มกุฎราชกุมารแห่งซาอุดีอาระเบียทรงใฝ่ฝันไว้ แต่นักวิเคราะห์จำนวนมากมองว่าตัวเลขนี้สูงเกินไป แม้ Saudi Aramco ผูกขาดการผลิตน้ำมันในซาอุดีอาระเบีย ซึ่งเป็นผู้ส่งออกน้ำมันดิบรายใหญ่ที่สุดในโลก ก็ตาม
นักวิเคราะห์แห่ง Bernstein Research มองว่ามูลค่าที่ไปแตะหลัก 2 ล้านล้านดอลลาร์ ถือว่าสูงเกินไปในเวลาที่เร็วเกินไป พิจารณาจากการคาดหมายการเติบโตของรายได้ที่ไม่น่าจะสูงนัก และราคาน้ำมันในตลาดโลกที่ไม่ได้อยู่ในช่วงขาขึ้น นักวิเคราะห์มองว่า Saudi Aramco ดูแพงเกินไปเมื่อเทียบกับผู้ผลิตน้ำมันรายอื่น อย่าง Exxon และ Royal Dutch Shell
นักวิเคราะห์ชี้ด้วยว่า 98% ของบริษัทยังอยู่ในการครอบครองของซาอุดีอาระเบีย และนักลงทุนควรดูให้ดีในเรื่องของการบริหารจัดการ
นักวิเคราะห์มองด้วยว่าเมื่อเวลาผ่านไปพักหนึ่ง ราคาหุ้นของ Aramco น่าจะลงมาอยู่ในระดับที่ควรจะเป็น
จริงๆ แล้วราคาน้ำมันที่อยู่ในระดับต่ำ วิกฤติภูมิอากาศ และความเสี่ยงทางภูมิรัฐศาสตร์ บีบให้ซาอุดีอาระเบียต้องลดแผนการทำไอพีโอลง
แรกเริ่มเดิมที การทำไอพีโอถูกวางไว้ให้เป็นการเปิดฉากยุคของการเปิดเสรีทางเศรษฐกิจและการลงทุนต่างประเทศในซาอุดีอาระเบีย โดยรัฐบาลเปรยถึงการนำหุ้น 5% ออกขายในปี 2561 พร้อมฝันว่าจะระดมทุนได้มากถึง 100,000 ล้านดอลลาร์ และไประดมทุนในตลาดต่างประเทศอย่างนิวยอร์กหรือลอนดอน
แต่แผนการเผชิญข้อวิตกเรื่องมูลค่าและตัวบทกฎหมายในสหรัฐ กระนั้น ในที่สุด Aramco ก็เดินหน้าทำไอพีโอและระดมทุนมาได้ 25,600 ล้านดอลลาร์ หรือกว่า 700,000 ล้านบาท หลังจากขายหุ้น 1.5% ของบริษัท
Gianna Bern นักวิเคราะห์ด้านพลังงาน แสดงความเห็นว่าการทำไอพีโอในตลาดหุ้นริยาดห์ สามารถดึงดูดความสนใจของคนเชื้อชาติเดียวกันมาได้ นับจากนี้นักลงทุนระหว่างประเทศจะจับตาดูเกี่ยวกับความโปร่งใสและการปฏิบัติตามกฎระเบียบของบริษัท ก่อนตัดสินใจว่าจะเข้าซื้อหุ้นหรือไม่ หากมีการนำออกขายในตลาดต่างประเทศในอนาคต
